Những điều cần biết về hôn nhân và cưới hỏi - Phần Thứ Tám

Chương Thứ Tư
*****
BÀN THÊM VỀ CUỘC SỐNG VỢ CHỒNG

1 – VỢ CHỒNG NÊN CHÊNH BAO NHIÊU TUỔI ?
Đây là vấn đề vừa có tính xã hội, vừa có tính khoa học. Biết kết hợp hai yếu tố này hợp lý, sẽ là một trong những điều kiện đảm bảo Hạnh Phúc trăm năm của hai người.
– Về mặt xã hội: Tâm lý giới tính, nữ bao giờ cũng phát triển sớm hơn. Cùng lứa tuổi đôi mươi. Bạn gái chín chắn và “già giặn” hơn bạn trai nhiều.
Người phụ nữ bất cứ ở tuổi nào, cũng cần có một bờ vai nam nhi để tựa và được người chồng che chở. Luôn coi mình là bé nhỏ trong vòng tay của người mình yêu. Chẳng thế mà họ vẫn thích được người yêu nựng: “Con bồ câu nhỏ bé của anh!”. Kể cả khi “con bồ câu” ấy, có khối lượng hơn người yêu nhiều. Khi người ta yêu nhau; có biết bao mỹ từ, và những lời có cánh.
Nhưng nếu hai bạn cùng tuổi đôi mươi, bờ vai của chàng trai trẻ xem ra còn mỏng manh và chông chênh lắm! Ấy là chưa kể tính tình của chàng trai còn “trẻ con”. Chưa đủ tầm của một đức lang quân!
– Về mặt khoa học: Sinh lý giới tính, nữ giới bao giờ cũng phát triển sớm hơn nam giới. Mười ba tuổi, con gái đã có kinh nguyệt. Con trai phải mười sáu, mười bẩy mới “vỡ tiếng”. Ta thường nghe “Nữ thập tam, Nam thập lục” là chỉ ý ấy. Theo thời gian, bạn gái sẽ chóng “già” hơn so với bạn trai cùng tuổi.
Năm mươi, hoặc năm mươi lăm tuổi, phụ nữ đã mãn kinh. Hoạt động sinh lý đã giảm, cá biệt có trường hợp không có nhu cầu nữa.
Nhưng cũng tuổi ấy, người đàn ông vẫn còn khá mạnh mẽ. Chỗ “vênh” này, dễ dẫn tới những bi kịch gia đình. Người chồng vẫn biết “ăn vụng” là phạm luật. Nhưng ở góc độ “con người”, không phải ai cũng thắng được bản thân! Nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường.
Sự ràng buộc về đạo đức không còn khắt khe như xưa. Làm gì còn cảnh gọt đầu bôi vôi, thả bè trôi sông, treo bảng để dong đi khắp Làng…
Bây giờ người ta đang quen dần với lối sống Phương Tây, coi đó chỉ là chuyện sinh hoạt. Trong khi mọi thứ đều trở thành hàng hóa. Giản đơn là “ăn phở” trả tiền ngay! Hơn một chút, là “bồ bịch” lòng thòng. Nặng hơn nữa, là “vợ hờ”: mua nhà, biệt thự, xe con … dấu vợ, để cung phụng bồ nhí! Hiện nay việc có bồ nơi công sở lại trở thành “mốt” thời thượng!
Theo thiển nghĩ của chúng tôi, vợ chồng nên chênh nhau từ 5 đến 7 tuổi là đẹp nhất. Khung mở, có thể chênh không quá một Giáp (12 năm).
Chắc chắn có bạn trẻ không chấp nhận. Bạn cho rằng: Chênh nhau như vậy sẽ chẳng còn thơ mộng trong tình yêu. Tình yêu phải đẹp và đầy mộng mơ!
Bạn nêu một trường hợp: Một sinh viên gái 22 tuổi, yêu một chàng trai 30 tuổi. Hai bạn đi xem Ban nhạc Bức Tường. Mọi người xung quanh cuồng nhiệt hưởng ứng. Người thì múa tay, kẻ khua chân hát theo. Không khí cuồng nhiệt, sôi động. Nhưng bạn gái không dám hưởng ứng. Vì thấy người yêu chỉ đứng im. Cô gái buồn và tâm sự với bạn: – Hai người không đồng điệu tâm hồn! Còn gì là lãng mạn của tình yêu!
Xin lưu ý với bạn một điều rằng: Cánh diều lãng mạn của tình yêu, bao giờ cũng cần có một sợi dây bền chắc nối với mặt đất. Tình yêu dù thơ mộng, đẹp bao nhiêu đi nữa, cũng luôn phải đối diện với thực tế cuộc sống.
Cuộc sống không phải lúc nào cũng đầy hoa thơm, bướm đẹp. Cuộc sống rất nghiệt ngã, đầy những thử thách và cạm bẫy cam go! Bạn không tỉnh, sẽ có lúc húc đầu vào Bức Tường đấy!
Bạn nói: Jenny còn hơn Mác 4 tuổi đấy thôi! Tình yêu của họ thật đẹp và tràn đầy Hạnh Phúc. Đúng vậy! Tình yêu của họ còn trên mức tuyệt vời! Nhưng bạn cần phải biết rằng, họ chỉ là những con người cá biệt.
Bạn có chắc, bạn cũng sẽ là những con người cá biệt như vậy? Nếu được thế, thật là tuyệt phải không?
Liệu bạn gái vì công việc và thiên chức làm Mẹ, có giữ được khi ông chồng ngày càng phong độ, còn “hấp dẫn”. Lúc ấy bạn có yên tâm và đủ lòng tự tin?
Liệu bạn trai, khi đã ngũ tuần vẫn còn “ga lăng”. Bạn có thắng nổi mình để giữ lòng “chung thủy”, với người bạn trăm năm?
Chúng tôi chỉ nêu một số điều thường diễn ra. Xin bạn hãy bình tâm xem xét và trải nghiệm. Bạn nên lường trước, để cho đôi lứa thực sự xứng đôi. Hạnh phúc của bạn thật sự bền vững trăm năm! Đó là điều cả tôi và bạn đều mong muốn.
Nói nhỏ với các bạn trẻ: Con trai không nên để quá tuổi 35, con gái không nên để quá tuổi 30 mới cưới. Đó là giới hạn cuối. Vượt ngưỡng đó là không bình thường.
Trai ba mươi tuổi đương xoan
Gái ba mươi tuổi đã toan về già!
Khổng Phu Tử nói: “Tam thập nhi lập ” (Ba mươi tuổi lập thân).
Trong Tử vi, xem cung Mệnh từ khi sinh đến tuổi 30. Cung Thân từ tuổi 30 đến cuối đời.
Ba mươi tuổi, không còn là tuổi trẻ nữa. Ba mươi là tuổi chuyển sang giai đoạn mới, khẳng định vị thế và sự nghiệp theo con đường thẳng tiến. Chấm dứt sự lông bông, hao tâm tổn trí không cần thiết.
Tình yêu có trước hôn nhân. Tình yêu trai gái chỉ đẹp, lãng mạn và thơ mộng ở độ tuổi trẻ, phải là một đôi “Tiên đồng ngọc nữ” như trong mơ. Tuần trăng mật ở độ tuổi này, mới cảm nhận hết vẻ đẹp và thi vị của đôi vợ chồng trẻ. Có sự ngây thơ, thậm chí còn “ngốc nghếch” đáng yêu nữa. Như vậy chỉ càng tuyệt vời hơn mà thôi.
Bây giờ các cô sinh viên mới ra trường, chưa muốn lấy chồng. Đương nhiên cần có thời gian tìm việc làm, tích lũy kinh tế và tự khẳng định mình. Nhưng kéo dài sát đầu ba là báo động đỏ. Cảnh báo điều vô cảm! Lúc ấy có thể chỉ còn là nghĩa vụ thôi.
Con trai ngoài 30 tuổi còn dễ hơn con gái. Nhưng lúc này mới yêu cũng hơi khó. Tâm lý lứa tuổi các cô gái trẻ e ngại, không dám gần. Trong khi các chàng trai lại xem các cô là “trẻ con”, khó hòa nhập lắm. Rất nhiều chàng trai cuối đầu “ba” tìm vợ mãi không được. Làm cho người ta nói mát “già kén kẹn hom”. Đến mức:
Còn duyên kẻ đợi người chờ
Hết duyên vắng ngắt như chùa Bà Đanh.
Tuy vậy vẫn còn nhiều đám cưới quá sớm. Những học sinh phổ thông không có thời cơ vào các trường Đại học, Trung cấp, đã vội vàng cưới ngay. Trong khi chưa được chuẩn bị về mọi mặt. Tình trạng này không những chỉ có ở nông thôn, ngay một ở thành thị cũng có. Xây dựng gia đình sớm vất vả lắm. Gánh nặng gia đình đè lên đôi vai bạn trẻ, nhiều khi quá tải làm cho họ hụt hơi, vươn lên thật khó.
Các bạn trẻ cần tỉnh táo, tự điều chỉnh mình cho Hạnh Phúc thêm đẹp.

2 – TRÌNH ĐỘ, ĐỊA VỊ, KINH TẾ TRONG HÔN NHÂN:
Thông thường Nam hơn Nữ những yếu tố trên. Nhưng cũng có những cặp Nữ hơn Nam, cuộc sống của họ vẫn rất hạnh phúc. Tuy vậy, nhiều bạn trẻ không chấp nhận. Họ cho rằng đàn ông phải là chỗ dựa về mọi mặt của của người vợ. Chồng phải hơn Vợ là điều đương nhiên.
Ví như, vợ có trình độ Đại học, chồng phải là Thạc sĩ, Tiến sĩ. Nếu không, cũng là Đại học. Không thể là Trung cấp, lại càng không thể là công nhân lao động bình thường được! Chồng phải hơn vợ một cái “Đầu”.! Chồng phải có địa vị cao hơn vợ. Chồng phải là người kinh tế vững hơn.
Xem ra đây là điều khá phổ biến. Bởi vậy nhiều bạn trẻ đặt ba yếu tố trên lên hàng đầu, trước khi con tim thổn thức, thì thầm lời yêu. Do vậy, đã có nhiều cuộc tình ngang trái.
Trước hết mỗi người phải tự phấn đấu, nâng cao mình lên về mọi mặt. Không những thế, còn phải tạo điều kiện cho nhau và vì nhau. Đừng thỏa mãn với cái mình hiện có, hoặc buông xuôi mặc cho đời bèo dạt mây trôi.
Một trong hai người thấy mình hạn chế, cần phải nỗ lực vươn lên học tập. “Học, học nữa, học mãi” (Lê nin).
Đáng sợ nhất là sự kìm nén ngăn trở. Đó là tính ích kỷ, hẹp hòi. Sợ người bạn trăm năm hơn mình. Điều này thường xẩy ra đối với những người vợ có ý chí vươn lên, bị chồng trói buộc.
Lại có không ít đôi vợ chồng, đặt kinh tế và địa vị của chồng lên hàng đầu. Bằng mọi cách để chiếm đoạt. Thậm chí còn dăng “bẫy” để “lừa”. Nhưng họ chỉ sống với nhau một thời gian, rồi “anh đi đường anh, tôi đi đường tôi”. Bởi lẽ khi họ sống với nhau, mới thấy rõ những điểm yếu trí mạng của từng người không thể chấp nhận được.
Vai trò kinh tế rất quan trọng. Tình yêu không thể đẹp khi cái dạ dày luôn rỗng! Nhưng bạn phải nhớ rằng: Vợ chồng bạn còn có đôi bàn tay, khối óc và hai con tim yêu nhau nồng nàn. Đó là thứ vũ khí còn mạnh hơn nguyên tử. Thứ vũ khí ấy sẽ giúp bạn vượt lên và chiến thắng. Bạn sẽ có mọi thứ do chính mình làm ra. Có vậy, Hạnh Phúc của bạn càng tuyệt vời và rất đáng để mọi người trân trọng. Bạn có quyền tự hào về tình yêu của mình.
Cuộc đời này có rất nhiều tấm gương như thế. Bạn hãy quan sát ngay bên cạnh bạn: Một đôi vợ chồng thương binh, một đôi vợ chồng nghèo rớt mồng tơi, một đôi vợ chồng khiếm khuyết, tật nguyền. Nhưng họ tin vào tình yêu do chính mình chọn lựa. Cuối cùng họ vươn lên, không thua mọi người. Thậm chí họ còn là những ông chủ giàu có về của cải và trí tuệ. Họ có một vị trí, một địa vị; làm cho mọi người phải kính nể và trân trọng.
Nhiều bậc mày râu luôn mặc cảm khi vợ hơn mình. Thật là ngộ nhận và sai lầm. Trong cuộc họp APEC năm 2006 tổ chức ở nước ta. Chính phủ ta đã tổ chức cuộc gặp mặt, chiêu đãi thân mật với các phu nhân, và các phu quân của các vị nam, nữ Nguyên thủ quốc gia.
Mấy năn gần đây. Tỷ lệ nữ thành đạt, có vị trí cao ngày càng tăng. Nhiều Bộ trưởng, Thủ tướng và cả Tổng thống đều do “phái yếu” nắm giữ.
Người vợ dù có hơn chồng về mọi mặt, nhưng họ vẫn không quên thiên chức làm dâu, làm vợ, làm mẹ. Chẳng thế mà nhiều vị nữ lãnh đạo, khi trở về nhà họ vẫn là người vợ hiền, dâu thảo, người mẹ yêu quý của các con.
Phẩm chất Công, Dung, Ngôn, Hạnh luôn được chị em coi trọng đặt lên hàng đầu.
Truyền thống tốt đẹp của người phụ nữ Việt nam, khi về nhà chồng là gánh vác giang sơn nhà chồng. Lo toan giỗ chạp, tết nhất. Thờ phụng tổ tiên nhà chồng. Chăm sóc ông bà, cha mẹ chồng. Thương yêu vun vén cho chồng, cho con. Sẵn sàng hy sinh nhận phần thiệt về mình, không một lời oán thán kêu ca.

3 – VÙNG MIỀN ĐỊA LÝ TRONG HÔN NHÂN
Vấn đề này, bây giờ đơn giản hơn nhiều. Ngày xưa rất phức tạp, gái làng chỉ lấy trai làng. Lũy tre là một rào cản, để “Trâu ta ăn cỏ đồng ta”. Thậm chí nhiều người biết không xứng ý toại lòng; nhưng vẫn phải:
“Ta về ta tắm ao ta.
Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn”.
Tính bảo thủ cố hữu đã ăn sâu vào tâm thức người ta hàng ngàn năm:
Có con mà gả chồng gần
Có bát canh cần nó cũng đem cho
Hoài con mà gả chồng xa
Một là mất giỗ hai là mất con.
Đã xẩy ra biết bao cuộc hỗn chiến, khi trai làng phục kích đánh vỡ đầu, mẻ trán trai nơi khác đến.
Một khi không ngăn cản được, những cuộc tình “phá rào”. Khi ấy họ phải nộp tiền cheo cao gấp hai ba lần, so với những đám cưới cùng làng.
Ở ngoài Bắc, một số nơi quy định con gái đi lấy chồng, phải mua gạch lát đường làng. Nếu lấy ra ngoài làng phải lát dài gấp ba bốn lần. (Bắt buộc phải lát nghiêng gạch. Có vậy đường mới tốt). Dấu ấn còn lại trong ca dao:
Giúp em quan tám tiền cheo.
Quan năm tiền cưới, lại đèo buồng cau.
Tiền cưới chỉ một quan năm. Tiền cheo còn hơn tiền cưới. Xem vậy đủ thấy lệ làng nặng nề lắm!
Ngày nay đôi nơi vẫn còn rớt lại nếp nghĩ xưa cũ. Rất nhiều chàng trai ngoài làng phải ôm đầu máu, không dám lấy người mình yêu.
Một dạng khác của phân biệt vùng miền hiện nay vẫn còn. Nhiều bạn trẻ (và cả một số ông bố bà mẹ) không có thiện cảm đối với từng miền. Có bạn nói: “Cứ nghe tiếng trọ trẹ miền Trung là không thể chấp nhận được” hoặc: “dân Bắc kỳ khách sáo, không thật lòng, dẻo mỏ dễ bị lừa lắm!”. v.v…Bỏ được mặc cảm này không phải chuyện dễ. Người ta quên một điều rằng. Ở đâu cũng có người tốt, kẻ xấu. Nhiều và rất nhiều cặp vợ chồng, ở nhiều vùng khác nhau, nhưng tổ ấm của họ thật là tuyệt vời.
Bây giờ trong xu thế hội nhập, tình yêu không biên giới ngày càng phổ biến. Bờ tre và cái ao làng được mở rộng ra không chỉ trong một nước, mà còn vươn ra Quốc tế. Lấy chồng nước ngoài trở thành mốt. Phải nói rằng, rất nhiều cặp chồng Tây vợ Ta, sống rất Hạnh phúc. Không ít và thực tế đã có nhiều cô gái đổi đời, lên chân kính vì lấy được chồng Ngoại quốc giàu có. Nhưng cũng có nhiều bi kịch cười ra nước mắt. Hãy cảnh giác và tỉnh táo.

4 – VAI TRÒ CỦA CHA MẸ TRONG HÔN NHÂN CỦA CON.
Ngày trước Bố Mẹ hoàn toàn quyết định việc hôn nhân của con. “Cha Mẹ đặt đâu con ngồi đấy”. Nhiều đôi không lấy được nhau vì bố mẹ không đồng ý. Nguyên nhân chính là phải “Môn đăng (đương) hộ đối”.(Điều kiện gia đình, nhà cửa tương đương, ngang nhau trong hôn nhân). Có vậy bố mẹ mới đồng ý.
Nhiều cuộc tình đẫm nước mắt, vì không môn đăng hộ đối. Chuyện tình Lan và Điệp vẫn còn làm súc động bao thế hệ. Lời ai oán của cô gái phải nghe theo bố mẹ, lấy người chồng không như ý:
Mẹ em tham thúng xôi dền
Tham con lợn béo tham tiền Cảnh Hưng
Em đã bảo mẹ rằng đừng
Mẹ ngấm, mẹ nguýt, mẹ bưng ngay vào
Bây giờ chồng thấp vợ cao
Như đôi đũa lệch so sao cho vừa.
“Thấp” “cao” đâu phải là chỉ số đo cụ thể! Sự vênh váo về mọi mặt của đôi vợ chồng này chắc chắn sẽ xẩy ra nhiều bi kịch. Chẳng thế mà người vợ vẫn muốn tìm lại cái mình không có. Đó là thứ tình yêu đích thực. Nếu cần cũng phải nói dối:
Mình nói với Ta, Mình hãy còn son
Ta đi qua cửa thấy con Mình bò
Con Mình những đất cùng tro
Ta đi gánh nước rửa cho con Mình.
Người con trai đâu có choáng váng trước thực tế phũ phàng. Tình yêu của họ vượt lên tất, kể cả việc “Ta đi gánh nước rửa cho con mình”.
Ngày nay, trai gái được quyền tự do trong hôn nhân. Họ có quyền chọn lựa, lấy người mình yêu. Bây giờ là thời buổi “Con cái đặt đâu, cha mẹ ngồi đấy”. Đây là vấn đề nhạy cảm giữa những ông bố, bà mẹ đối với con. Cần tìm tiếng nói chung.
Không ít những trường hợp bố mẹ can thiệp quá thô bạo. Đặt ra những tiêu chuẩn chủ quan bắt con mình phải theo. Kết cục nhiều khi khá buồn lòng cho cả hai phía.
Bố Mẹ cần tỉnh táo, không nên áp đặt. Đã áp đặt bao giờ cũng chủ quan. Phải ở vị trí của con mà xem xét. Con tự chọn lựa và chịu trách nhiệm về cuộc đời mình. Bố mẹ không ăn đời ở kiếp với con được. Bố mẹ chỉ nên định hướng, chỉ ra điều nên và không nên. Bằng sự từng trải cuộc đời, qua bao cơn sóng gió: chuyển những thông điệp cho con. Điều quan trọng làm cho con nhận rõ: Đạo đức phải được đặt lên hàng đầu, rồi mới xem xét các yếu tố khác.
Một điều quan trọng, xin lưu ý các bạn trẻ: Cần tìm hiểu kỹ gia cảnh xuất thân của người yêu. Từ xưa các cụ ta đã nói: “Lấy vợ kén tông, lấy chồng xem giống. Con nhà Công không giống lông cũng giống cánh”.
Dưới ánh sáng khoa học, gien di truyền quyết định giòng giống nối giõi. Ai mà chẳng muốn “con hơn cha nhà có phúc”. Nhận chân vấn đề này không đơn giản. Một số bạn trẻ bị sự hào nhoáng bên ngoài lừa dối.
Trong khi yêu dễ làm ta mù quáng. Lời nói ngọt ngào, cử chỉ duyên dáng của đối tượng “cao thủ”, làm ta mê mẩn. Những món quà đắt tiền đến đúng lúc… Làm bạn vô tư chấp nhận sự lừa dối. Thậm chí lú lẩn đến mức: “Con ong đã tỏ đường đi lối về!”.
Nhưng đến khi ở với nhau, mới thấy rõ tính ích kỷ, nghiện ngập, bạo hành, lỗ mãng, ngược đãi, bần tiện, đĩ bợm, giả dối, lười nhác, hỗn xược, lăng loàn…Người ta không thể sống mãi với sự giả dối được. Cái kim trong túi lâu ngày cũng lọt. Lúc ấy có hối, cũng đã muộn. Chỉ tiếc cho “Bông hoa nhài…”
Cuộc sống đa dạng và phong phú, không loại trừ những trường hợp: “Tình yêu sét đánh”. Một chuyến đò nên nghĩa. Phải có giác quan đặc biệt lắm mới nhận biết thật giả. Những cuộc tình ấy vẫn rất đẹp, viên mãn. Nhưng thật hiếm, điều này không phổ biến.

6 – CỖ CƯỚI VÀ TIỀN MỪNG
Đây là vấn đề nhạy cảm và tế nhị. Người ta thường ít trao đổi vấn đề này một cách công khai. Vì việc này liên quan đến kinh tế, vật chất và tiền mặt! Nói ra dễ bị người ta bình luận lắm. Đây cũng là một bài toán khó giải cho nhiều người. Kể cả những gia đình kinh tế khá, tiêu tiền không phải tính. Huống chi những gia đình nghèo, những người về hưu, mỗi tháng chỉ có một ngày “đẹp”: Đó là ngày nhận lương hưu.
Dựng vợ gả chồng cho con là một Hạnh Phúc của bố mẹ. Khó khăn đến mấy cũng phải lo trọn vẹn. Nhiều gia đình phải tính toán, chọn lựa, so đo. Ít là dăm ba tháng, nhiều là hàng năm. Làm nhà, cưới vợ đương nhiên là phải tốn. Nhưng thế nào là hợp lý với hoàn cảnh chung và riêng?
Nhiều đêm mất ngủ, nâng lên đặt xuống những phương án. Để rồi cuối cùng chọn phương án khả thi nhất.
Một nội dung chi phối nhiều nhất trong đám cưới là tổ chức cỗ cưới như thế nào? Chưa bao giờ trên đất nước này cỗ cưới to như hiện nay. Thực đơn ăn được bàn bạc kỹ lưỡng. Các “chuyên gia hậu cần” tư vấn hết khả năng. Nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vấn đề “đầu tiên”. Người khó thì gồng sức lên, để khỏi thua chị kém em. Không để thiên hạ chê cười. Người giầu thì đây là dịp thể hiện tiềm năng vô tận, cho thiên hạ “lác mắt”. Cứ thế cuộc chạy đua về cỗ cưới không có đích. Cuối cùng chẳng ai thắng, ai thua. Nông thôn là khu vực kinh tế thấp, nhưng xem ra cỗ cưới bây giờ cũng chẳng thua thành thị là mấy.
Bây giờ “nem công chả phượng” không còn là món lạ nữa. Những đặc sản quý hiếm: óc khỉ hấp, tôm hùm, tay gấu, thịt thú rừng… đều có trên mâm. Bia tràn như suối chảy. Rượu ngoại loại đắt tiền cũng không thiếu.
Được cái cỗ cưới bây giờ các bác hậu cần thỏa mái thể hiện tài năng, không phải dùng đến nghệ thuật băm thịt gà của cụ Ngô Tất Tố nữa. Cụ Ngô có sống lại hẳn phải mừng vì kinh tế của dân ta càng phát triển.
Đám cưới của một vị Giáo sư, năm 2001 tại Hanoi. Toàn khách VIP mỗi suất đặt tại Khách sạn Mélia 30 đôla. Tỷ giá 15.000 VNđ/1đôla = 450.000VNđ/1 suất ăn. Thế mới biết các Giáo sư ngày nay không còn nghèo như anh giáo Thứ của Ông Nam Cao !
Thực hiện nếp sống Văn hóa trong đám cưới, bây giờ có hình thức Tiệc trà. Qua một vài đám các vị sẽ thấy, đây là biến tướng của “bữa cơm thân mật”. Trên mâm cũng không thiếu những món mặn cao cấp và sang trọng. Những món ấy, chắc chắn không thể uống với nước trà được! Chỉ thiếu có đôi đũa và cái bát mà thôi. Các vị chỉ việc huy động năm quân rất tiện lợi.
Có địa phương, để thực hiện nếp sống “văn hóa”, đề ra một chủ trương: Mỗi đám cưới, dù là tiệc trà cũng phải đặt cọc một khoản tiền. Nếu đội “cờ đỏ” kiểm tra có ăn uống, số tiền ấy coi như một thứ lệ phí không hoàn lại!
Thế thì chẳng có đám cưới nào mà lại không ăn. Ít là nội bộ mươi lăm mâm. Nhiều là vài chục mâm mời bạn bè thân hữu, bà con lối xóm. Chẳng lẽ không nâng ly mừng nhau trong ngày vui lớn. Số tiền kí cược ấy coi như là thứ thuế đóng cho chính quyền trước tổ chức ăn vậy. Phải chăng đây là một biến tướng cuả tiền cheo. Đáng buồn hơn họ hành xử lạ kỳ: chõ loa phóng thanh vào đám cưới, khi quan khách đang ăn mà nhắc nhở. Ấy là chưa nói đến việc vi phạm quyền tự do tối thiểu của người công dân.
Điểm 4 trong Quy chế Tổ chức cưới của Chính phủ, ban hành ngày 25/11/2005 có viết: “Trường hợp tổ chức ăn uống cần tiết kiệm, không kéo dài nhiều ngày và phải đảm bảo vệ sinh an toàn tiết kiệm”.
Các địa phương cần phải thực hiện đúng quy chế trên, không để tình trạng “Phép vua thua lệ làng” xẩy ra như vậy..
Vậy cỗ cưới nên như thế nào? Cưới là việc vui. Người xa kẻ gần đều chạy đến, lo toan mọi việc giúp chủ nhân. Đương nhiên phải có ăn. Quan hệ cuộc sống luôn đan xen. Có nhiều mối ràng buộc tế nhị không thể tránh được.
Các vị quan chức có phải lúc nào cũng vắng mặt trong các bữa cỗ cưới đâu. Chắc chắn không nói ra, các vị vẫn biết không thể bỏ “bữa cơm thân mật” trong đám cưới.
Cứ vậy đủ thấy “Bữa cơm thân mật” là đương nhiên. Vấn đề đặt ra là giải quyết như thế nào vừa hợp lý, vừa được lòng người.
Kiên quyết phê phán việc lợi dụng “buôn cỗ”. Các vị chức sắc nên tỉnh táo, suy xét kỹ trước khi có việc. “Cáo chết để da, người ta chết để tiếng”. Mọi người đều biết: Tổ chức cưới chỉ lợi cho những người có chức có quyền. Nhiều đám thu tiền tỷ. Bởi lẽ đây cũng là dịp kinh doanh hợp lý, lãi suất cao. Đến nỗi một số quan chức, sắp nghỉ hưu tranh thủ cưới “chạy” (Những tưởng chỉ có cưới chạy tang), mặc dù con chưa muốn, hoặc còn ít tuổi. Rõ ràng đây là biểu hiện trục lợi, chẳng đẹp đẽ gì.
Chỉ các vị về hưu là cười như mếu. Khi hạch toán lại lương tháng trong mùa cưới bao giờ cũng “âm”. Hoặc phải đi vay.
Biết rằng nhiều đại gia làm cỗ to cho tương xứng với vị thế. Nhiều nhà còn khó khăn lại muốn “bằng người”. Ăn uống hai ba ngày linh đình. Chẳng qua chúng ta mắc bệnh “sĩ ”.
Nên căn cứ vào mặt bằng kinh tế chung, mà định liệu mâm cỗ cho vừa phải..
Mừng đám cưới cũng là một vấn đề sôi nổi trong những buổi chuyện bên bàn trà.
Trước năm 1975, chủ yếu mừng vật lưu niệm và đồ dùng thiết thực cho đôi vợ chồng trẻ. Trong đám cưới bao giờ cũng có một cái bàn để tặng phẩm: Xoong quấy bột, chậu, bát, đĩa, ấm, phích, tích, chén…rất ít người mừng tiền. Có lẽ vì thời ấy, hàng hóa khó mua. Mọi thứ đều phân phối. Vợ chồng mới cưới chắc gì đã mua được. Cách mừng ấy là hợp lý và thiết thực.
Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, tất cả được tiền tệ hóa. Thông qua chiếc phong bì xinh xinh, vừa gọn nhẹ lại có giá trị cao. Đây là dịp giải quyết mối quan hệ nghĩa tình. Một sự “sòng phẳng” cần thiết trong cuộc sống.
Nếu chỉ vậy là chuyện đương nhiên, không phải bàn. Nhưng đâu phải thế, thông qua dịp này để cấp dưới, người chịu ơn, người có mục đích riêng…chuyển “mệnh lệnh bằng tiền”, buộc chủ nhân (người có chức có quyền) phải giải quyết theo ý muốn của họ! Không lạ gì khi có những phong bì vài trăm, đến hàng ngàn, chục ngàn đôla. Dịp chuyển tiền “hối lộ” hợp lý không sợ ai phát giác. Quả tình đây là việc vô cùng nan giải.
Nhiều gia chủ đơn giản, cũng có thể muốn để cho mọi người thấy. Họ cầm hàng sắp phong bì cộm trên tay. Dễ gây phản cảm cho quan khách. Quả tình khi trao phong bì mừng, người trao và người nhận vẫn cảm thấy một cái gì bất ổn. Nhiều người không kịp uống nước sau khi ăn. Họ vội vã hoàn thành trách nhiệm với gia chủ. Bởi lúc này rất đông khách ra, vào.
Bây giờ một số nơi vẫn còn lệ người đi ăn cỗ cưới lấy phần mang về! Trong mâm có sẵn các túi nilon để chia nhau các món khô. Chỉ uống bia rượu, ăn món canh và quá ướt không chia nhau được! Một vấn đề khó có ý kiến nên hay không! tục này cần có giải pháp ứng xử sao cho hợp thời đại.
Có người còn căn cứ vào cỗ để gửi tiền mừng. Chuyện này có thật, tuy không phổ biến. Thấy cỗ to bỏ thêm tiền. Cỗ thường rút bớt tiền. Làm vậy hóa ra mình đi ăn hàng, ăn quán. Trước khi đi ai cũng thấy nên mừng bao nhiêu, cứ thế mà làm. Ta đi vì tình cảm, chứ đâu vì bữa ăn! Thay đổi kiểu trên, tự ta ta cũng không vừa lòng với ta đâu!
Mùa cưới là dịp sôi nổi nhất về chuyện này. Có người nói đùa một ngày phải “chạy sô” vài đám. Báo chí đã bàn luận nhiều rồi.
Nhưng các vị cũng nên thông cảm, cưới xin là việc đương nhiên. “Đò đầy thì đò phải sang sông” chứ! Bình tâm xem xét. Ai rồi cũng đến lúc dựng vợ gả chồng cho con như thế cả. Thực ra đây cũng là hình thức góp ống hỗ trợ nhau trong cộng đồng.
                                                           Còn nữa…
                                                 Nguyễn Quý Phong